नमसकर मित्रांनो, आज आपण जननी शिशु सुरक्षा योजना कार्यक्रमाविषयी माहिती पाहणार आहोत. काय आहे हि योजना, या योजनेअंतर्गत बाळाच्या आईला कोणत्या सुविधांचा लाभ घेता येतो, या योजनेची वैशिष्ठ्य काय आहेत, तसेच उद्दिष्ट्य या सर्व प्रश्नाची उत्तरे आज तुम्हला या लेखात मिळणार आहेत. त्यासाठी हा लेख नक्कीच वाचा. जननी सुरक्षा योजना ही भारत सरकारच्या आरोग्य व कुटुंब कल्याण मंत्रालयाने(Ministry of Health and Family Welfare, Government of India) प्रायोजित केलेली एक योजना आहे. जननी शिशु सुरक्षा योजना १ जुन २०११ मध्ये सुरू केली गेली. त्याअंतर्गत गरीबी महिलांना संस्थात्मक प्रसूतीसाठी १,०००/- रुपयांची आर्थिक मदत दिली जाते.
जननी शिशु सुरक्षा योजना government schemes for pregnant ladies in maharashtra 2022 –
नवजात बालकांना आरोग्य सुविधा उपलब्ध नसल्यामुळे मृत्यूची समस्या सोडविण्यासाठी गर्भवती महिला व आजारी नवजात बालकांना आरोग्यासाठी चांगल्या आरोग्य सुविधा उपलब्ध करुन देण्यासाठी आरोग्य व कुटुंब कल्याण मंत्रालयाची (जननी शिशु सुरक्षा कार्यक्रम योजना) १ जून २०११ रोजी सुरू करण्यात आली होती. सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांनी या योजनेची अंमलबजावणी सुरू केली आहे. या योजनेंतर्गत मोफत सेवा देण्यावर भर देण्यात आला आहे. यामध्ये गर्भवती महिला आणि आजारी नवजात बालकांना खर्चातून मुक्त ठेवले आहे.
या योजनेंतर्गत गर्भवती महिलांना मोफत औषधे व खाणे, मोफत उपचार, आवश्यक असल्यास मोफत रक्त, सामान्य प्रजनन झाल्यास तीन दिवस मोफत पौष्टिक आहार व सी-सेक्शनच्या बाबतीत सात दिवस मोफत पोषण दिले जाते. यामध्ये घरापासून मधून मधून वाहतुकीची सुविधा दिली जाते. सर्व आजारी नवजात मुलांसाठीही अशीच सुविधा देण्यात आली आहे. या उपक्रमांतर्गत दरवर्षी ग्रामीण व शहरी भागातील १ कोटीहून अधिक गर्भवती महिला व नवजात बालकांना या योजनेचा लाभ मिळाला आहे.
शासन निर्णय दिनांक २६ सप्टेंबर, २०११ यानुसार जननी शिशु योजना कार्यक्रम दिनांक ७ ऑक्टोबर, २०११ पासून महाराष्ट्रातील सर्व जिल्ह्यात सुरु करण्यात आलेला आहे.
(JSSY)जननी शिशु सुरक्षा योजना उद्दिष्टे –
प्रसूती रुग्णालयात करावी. या १००% केंद्र पुरस्कृत योजनेचे उद्दीष्ट गरीब गर्भवती महिलांना प्रसूती प्रदान करणे हे आहे.संस्थात्मक सुविधा पुरविणे. योजनेंतर्गत नोंदणीकृत प्रत्येक लाभार्थीकडे एमसीएच कार्ड तसेच जननी सुरक्षा योजना कार्ड असणे आवश्यक आहे. आशा किंवा इतर कोणत्याही आश्वासन संपर्क कर्मचार्‍याद्वारे एएनएम. प्राथमिक आरोग्य केंद्राच्या वैद्यकीय अधिकाऱ्याच्या देखरेखीखाली अनिवार्य प्रसूतीची व्यवस्था करणे आवश्यक आहे. हे गर्भधारणेदरम्यान आणि प्रसूतीनंतरची काळजी आणि देखरेखीसाठी आरोग्य तपासणीस मदत करते.
जननी शिशु सुरक्षा योजना कार्यक्रमात गर्भवती महिलांसाठी उपलब्ध सुविधा yojana for pregnant ladies –
- विनामूल्य संस्थात्मक वितरण – प्रत्येक गर्भवती महिलेला आणि आजारी नवजात मुलास एका महिन्यापर्यंत आरोग्य सेवा विनाशुल्क व सेवा पुरविली जाते.
- नि: शुल्क अन्न – सेवा देण्यामध्ये सामान्य प्रसुति झाल्यास तीन दिवस आणि सिझेरियन प्रसूतीसाठी सात दिवस मोफत पोषण दिले जाते. जन्मापासून ३० दिवसांपर्यंत आजारी नवजात मुलासाठी सर्व औषधे आणि आवश्यक अन्न विनामूल्य पुरवले जाते.
- आवश्यकतेनुसार नि: शुल्क सिझेरियन ऑपरेशन – जननी शिशु सुरक्षा कार्यक्रमांतर्गत शासकीय आरोग्य केंद्रात मोफत प्रजनन सुविधा (सिझेरियन ऑपरेशनसह) पुरविल्या जातात.
- नि:शुल्क औषधे व आवश्यक सामग्री- गर्भवती महिलांना मोफत औषधे दिली जातात ज्यात आयर्न फॉलिक ऍसिड सारख्या पूरक पदार्थांचा समावेश आहे.
- नि:शुल्क रक्त सुविधा- आवश्यकतेनुसार मोफत रक्तही दिले जाते. जननी शिशु सुरक्षा कार्यक्रमानुसार ओपीडी प्रवेश शुल्क वगळता फी व इतर प्रकारच्या खर्चापासून मुक्त ठेवण्यात आले आहे.
- नि: शुल्क वाहन सुविधा- केंद्राकडून घरून जाण्यासाठी व मोफत वाहन सुविधासुद्धा पुरविली जाते.
- नि: शुल्क चाचणी सुविधा – यासह, रक्त, मूत्र चाचणी, अल्ट्रा-सोनोग्राफी इत्यादी आवश्यक आणि इच्छित चाचण्या देखील गर्भवती महिलांना विनामूल्य दिल्या जातात.
PMMVY प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना काय आहे?
या कार्यक्रमांतर्गत, केंद्रामध्ये पैदास केल्याने आईची तसेच मुलाची सुरक्षा होते. जे खालीलप्रमाणे आहेत-
- नि:शुल्क संदर्भ सुविधा / अत्यावश्यक परिवहन सेवा
- विनामूल्य उपचार
- विनामूल्य चाचणी वैशिष्ट्ये
- खर्चामध्ये सूट, आजारी नवजात मुलांवरील खर्च कमी करावा लागतो.
- नि:शुल्क रक्त सुविधा- आईबरोबरच, नवजात मुलाची देखील विनामूल्य तपासणी केली जाते आणि आवश्यक असल्यास विनामूल्य रक्तही दिले जाते.
- विनामूल्य औषधे आणि आवश्यक साहित्य
जननी शिशु सुरक्षा योजनेची वैशिष्ट्ये –
या योजनेंतर्गत गर्भवती महिला, माता व नवजात बालकांना लाभ होईल. शासकीय वैद्यकीय संस्थांमध्ये आरोग्य सेवा सर्वांना मोफत देण्यात येईल. ज्यामध्ये संस्थात्मक वितरण, सिझेरियन ऑपरेशन, औषधे आणि इतर साहित्य, प्रयोगशाळेच्या चाचण्या, अन्न, रक्त आणि रेफरल वाहतूक पूर्णपणे विनामूल्य असेल. कार्यक्रम सुरू करण्याचे मुख्य उद्दीष्ट म्हणजे माता मृत्यू दर आणि बालमृत्यू दर कमी करणे. या योजनेंतर्गत, सर्व गर्भवती महिलांना शासकीय वैद्यकीय संस्थांमध्ये प्रसूतीसाठी विनाशुल्क औषधे व इतर उपभोग्य वस्तू मोफत देण्यात येतील. चाचणी देखील विनामूल्य असेल. संस्थात्मक प्रसुति झाल्यास तीन दिवस आणि सिझेरियन ऑपरेशनच्या बाबतीत सात दिवस मोफत भोजन दिले जाईल.
सुकन्या समृद्धि योजना 2021 (PMSSY)मराठी माहिती benefits,bank list, eligibility
जननी शिशु सुरक्षा कार्यक्रमांतर्गत प्रदान केलेल्या आरोग्य सेवा खालीलप्रमाणे आहेत.
- या योजनेंतर्गत घरापासून केंद्र व परत मोफत वाहतुकीची सुविधा दिली जाईल. सर्व आजारी नवजात मुलांसाठीही अशीच सुविधा देण्यात आली आहे.
- गर्भवती महिला व आजारी नवजात बालकांना उत्तम आरोग्य सुविधा पुरविल्या जातील.
- २००५ मध्ये जननी सुरक्षा योजना (जेएसवाय) सुरू झाल्यानंतर संस्थात्मक जन्मांमध्ये लक्षणीय वाढ झाली आहे.
- या योजनेंतर्गत विनाशुल्क सेवा देण्यावर भर देण्यात आला आहे. हे गर्भवती महिलांना प्रजनन खर्चाच्या चिंतापासून मुक्त करेल.
- या कार्यक्रमामुळे मातृ मृत्यु दर (एमएमआर) आणि अर्भक मृत्यु दरात मोठ्या प्रमाणात घट झाली आहे, त्यामध्ये आणखी सुधारणा करण्याची आवश्यकता आहे.
- सामान्य प्रजनन बाबतीत तीन दिवस आणि सी-सेक्शनच्या बाबतीत सात दिवस मोफत पोषण दिले जाईल.
- गर्भवती महिलांना गरज भासल्यास मोफत औषधे व भोजन, मोफत उपचार, मोफत रक्त दिले जाईल.
Important Links –
- सुरक्षा योजना अधिकृत पोर्टल
- Online Apply JSSYजननी शिशु सुरक्षा योजनेसाठी अर्ज करा